Kącik psychologa
Zajęcia prowadzi Pani mgr Joanna Wróbel
Dziecko z dysleksją
Dysleksja i inne trudności w czytaniu i pisaniu dostrzegane są przeważnie dopiero u dzieci w szkole. Specjaliści twierdzą jednak, że objawy, które występują u dzieci zagrożonych dysleksją można zaobserwować dużo wcześniej, nawet w niemowlęctwie. Jeżeli dziecko nie raczkowało, może mieć w przyszłości trudności w czytaniu. Raczkowanie to naprzemienna stymulacja lewej i prawej półkuli mózgu, a do czytania potrzebne są obie. Obarczone ryzykiem dysleksji są też dzieci z opóźnionym rozwojem ruchowym, mało sprawne i ze słabą koordynacją ruchową.
Obserwuj dziecko od najmłodszych lat.
Staraj się, by Twój kilkulatek ćwiczył - na przykład rzucając i łapiąc piłkę, aby rysował, kolorował (kredki powinny być dostępne dla dziecka, tak, aby mogło po nie sięgać, gdy ma na to ochotę).
Nie bagatelizuj, jeśli Twoje dziecko w wieku przedszkolnym nie lubi rysować i nie radzi sobie z codziennymi czynnościami: trudno mu nauczyć się samodzielnie jeść, ubierać się, zapinać guziki, wycinać nożyczkami. Cierpliwie i spokojnie ucz je na zasadzie małych kroków.
Chwal i zachęcaj, nawet jeśli jest nieporadne:
- "Założyłeś spodnie, spróbuj teraz nałożyć skarpetki"
- "Pokolorowałeś domek, a teraz spróbuj pomalować drzewko".
- "Potrafiłeś zawiązać jedną pętelkę, spróbuj to samo zrobić z drugą".
Daj mu okazję do ćwiczeń. Możesz zawiązać mu buciki, jeżeli rano spieszycie się do przedszkola, ale nie rób tego za każdym razem, nie wyręczaj go w codziennych czynnościach.
Zwróć się do logopedy
Rodzice zaniepokojeni faktem, że ich dwu-, trzyletnie dziecko nie zaczęło mówić albo mówi bardzo źle, często proszą o radę i pomoc pediatrów. Tymczasem, jak wykazały badania przeprowadzone przez profesor Martę Bogdanowicz z Uniwersytetu Gdańskiego, znajomość dysleksji wśród pediatrów nie jest najlepsza, a opóźnienie rozwoju mowy to wczesny objaw zwiastujący późniejsze trudności w czytaniu i pisaniu.
Pierwszym specjalistą, do którego powinni zwrócić się rodzice jest logopeda.
Zacznij od sylab
Eksperci podkreślają, że im wcześniej dzieci zaczną ćwiczyć to, z czym mają trudności, tym większa szansa powodzenia. Im wcześniej zostaną objęte opieką, tym większe szanse, aby zapobiec ich trudnościom szkolnym.
Rodzice powinni dość wcześnie ćwiczyć u dzieci tak zwany słuch fonemowy - czyli umiejętność wyróżniania głosek - na przykład końcowej i początkowej, dzielenia wyrazu na sylaby i scalania sylab. Dzieci z dysleksją mogą mieć trudności z dzieleniem na sylaby, ale jeżeli wcześnie rozpoczyna się ćwiczenia, to łatwo to opanowują.
Poradź dziecku, by każdą sylabę wyklaskiwało lub wytupywało. Jeżeli sprawia mu to kłopot - niech położy rękę nieruchomo kilka centymetrów pod brodą. Przy wymawianiu samogłosek, które tworzą sylaby, broda dotknie ręki.
Jeżeli dziecko opanuje dzielenie słów na sylaby, ćwicz rymy, które polegają na zgodności sylab. Czytaj głośno krótkie rymowanki i wyliczanki, na przykład wiersze Jana Brzechwy:
"Niedźwiedź"
"Proszę państwa, oto miś.
Miś jest bardzo grzeczny dziś,
chętnie państwu łapę poda.
Nie chce podać? A to szkoda.
Niech dziecko głośno powtarza ten i wiele innych wierszy i rymowanek.
Upewnij się, że dziecko rozumie, iż głoski odpowiadające literom są właśnie tym, co odróżnia "leń" od "dzień".
Uważaj na sygnały ostrzegawcze:
Obserwując dzieci 6-ścio- i 7-letnie specjaliści, którzy znają objawy ryzyka dysleksji, mogą przewidzieć, które z nich może mieć kłopoty z czytaniem lub trudności z pisaniem.
Rodzice dzieci 6-ścio i 7-letnich mogą zrobić to sami, używając sposobów stosowanych przez psychologów i pedagogów, a więc obserwując dziecko, jego pracę i trudności podczas jej wykonywania:
Przysłuchuj się wymowie dziecka, zwracając uwagę, czy robi ono częste błędy gramatyczne. Wadliwa wymowa (na przykład: "jato" zamiast "lato"), błędy polegające na przekręcaniu wyrazów (na przykład: "kolomotywa", zamiast "lokomotywa") oraz trudności z zapamiętywaniem nazw pospolitych przedmiotów to oznaki ryzyka dysleksji.
Sprawdź, czy twoje dziecko zapamiętuje krótkie wierszyki i piosenki, czy umie odnaleźć w nich rymy, czy potrafi wymienić przedmioty, których nazwa rozpoczyna się tą samą głoską. Czy potrafi zapamiętać nazwy pór roku, dni tygodnia, nazwy posiłków. Trudności te mogą być niepokojącym sygnałem.
Obserwuj, czy dziecko lubi bawić się układankami i rysować, czy ma trudności z budowaniem z klocków, czy dobrze sobie radzi z odtwarzaniem wzorów graficznych - na przykład szlaczków. Również te niepowodzenia mogą być sygnałem ostrzegawczym. Niepokoić powinny kłopoty z nauką czytania. Nie wpadajmy jednak w panikę, jeśli dziecko początkowo myli litery lub opuszcza głoski. To częste błędy popełniane przez dzieci uczące się czytać.
Zauważ, czy dziecko słabo biega, potrafi podskakiwać, ma trudności z wykonywaniem ćwiczeń równoważnych, takich jak chodzenie po linii prostej (np. po krawężniku), ma trudności z nauką jazdy na rowerze.